Bezoek Sancoffee Brazil 2023

Het was een lange rit, maar na twintig uur reizen komen we midden in de nacht aan bij de plantage. Met twee films, een paar hoofdstukken, drie keer plassen en enkele gammele, halfbakken dutjes, staat Fascito de chauffeur voor ons klaar om over vaag omlijnde rijstroken in een nachtelijk São Paulo al fietsers ontwijkend, naar SanCoffee te rijden. We werden in de koude nacht, warm begroet door Henrique in zijn pyjama en niet lang daarna door een zeer welkom, zacht bed. Er liggen drie drukke dagen voor ons, met het proeven van mooie koffies en bezoeken aan farms.

De volgende ochtend begint nog kalm. We slapen onze jet lag uit en ontbijten met zoete broodjes, vers fruit en eindelijk lékkere koffie! We wandelen een rondje om het oude plantagehuis (uit 1820 en door Henrique en familie opgeknapt tot gastenverblijf). In de achtertuin staan twee kleine koffiestruiken, als een voorbode voor wat ons morgen te wachten staat. Na de warme lunch die we delen met Henrique, Fabricio (de manager van Samambaia Farm) en Kantaro-san (Japanse koffie pionier sinds 1991) vertrekken we dan naar het hoofdkwartier.

Boven op de berg van San Antonio ligt het groen-bruine kantoor van SanCoffee. We krijgen een presentatie van Ana-Claudia over de projecten die zij doen in de lokale gemeenschap om sociale voorzieningen te verbeteren. Zo hebben ze een drietal kleuterscholen opgeknapt, maar assisteren ze ook andere koffieboeren in de omgeving met logistiek, opslag en kwaliteitscontrole.

Daarnaast proberen ze hun emissies zo scherp mogelijk te analyseren en waar mogelijk te verminderen. Bovendien restaureren ze waterbronnen, herplanten ze inheemse flora en uiteraard dragen de koffieplanten zelf ook bij aan de opname van co2.

Grote open trucks rijden de berg op om in het warenhuis de geoogste koffie onder te brengen. Daar wordt een sample van genomen, getest en beoordeeld en vervolgens wordt de rest in het systeem ondergebracht. Een enorme lawaaiige machine schudt het vuil en de onvolkomenheden uit het het lot en daarna worden door andere evenzo luidruchtige machines de boontjes gesorteerd op grootte. Vervolgens worden de koffies weer opgeslagen tot ze nodig zijn en dan pas verpakt in de bekende jute zakken.

Ik vroeg Fabricio wat Brazilië onderscheidt van andere koffie landen en zijn antwoord was intrigerend. “Hier in Brazilië proberen we mensen perspectief op hun toekomst te geven, maar dat is niet altijd zo in andere landen. Jongere generaties zoeken naar ander werk in de stad of betalen zelfs duizenden dollars om naar de US over te steken. Het systeem in Brazilië is niet best, maar wel beter dan in andere landen. We proberen voldoening en waardering te brengen voor elk onderdeel van het bedrijf. Plukker, chauffeur, kwaliteitsmanagement magazijnbeheerder, iedereen moet plezier en waardering halen uit zijn of haar werk.”

Later, tijdens het avondeten komt Fabricio hier nog op terug. “Het komt er op neer om het gevoel te hebben deel uit te maken van een gemeenschap. Een gemeenschap die samen hetzelfde doel voor ogen heeft en elkaar helpt waar nodig, maar waar vooral een gevoel van verbondenheid in ligt.”

Dat gemeenschapsgevoel is voelbaar door alles heen. Men is opgewekt, maar tegelijkertijd bloedserieus aan het werk. Iedereen die we spreken brengt het beste wat ze te bieden hebben aan tafel, maar zonder zuchten of steunen. Deze hoge standaard lijkt achteloos vanzelfsprekend te zijn en dat is misschien nog wel het meest inspirerend. Dit gaat niet ten koste van de sfeer; maar wakkert het vuur bij elkaar aan. Ook bij mij. Men is geïnteresseerd in elkaars welzijn, diens werk en uit waardering voor wat men doet.

We praten verder bij een vuurtje, met biertjes en cachassa, en ik merk dat er tussen ons in heel veel kennis verdeeld is. Ik vraag en luister en zij doen hetzelfde. Zo delen we elkaars ervaringen, wensen, verwachtingen en plannen. Het gaat echt alleen maar over koffie. De héle tijd. En hoewel dat misschien vermoeiend lijkt, is dat het verre van! Het blijkt maar weer dat koffie een product is dat mensen met elkaar in verbinding brengt. Koffie is een smeermiddel voor relaties, een katalysator voor ideeën en een vehikel voor fascinatie. Fascinatie voor het product maar ook voor de wereld om je heen, inclusief de mensen die je daarin mag verwelkomen. Zo’n reis bevestigd weer waar we het voor doen en motiveert mij om dat vol te houden.

Los van al het gepraat wordt er heus ook wel gewerkt. We proeven elke ochtend een selectie aan koffies op het hoofdkantoor. We rekenen uit hoeveel we verwachten nodig te hebben en proberen wat we proeven te koppelen aan de functie die de koffie moet vervullen. Er zit heel veel moois tussen, al draagt de ambiance daar ontegenzeggelijk aan bij. We zullen alles nog eens proeven zodra we weer op de branderij zijn. We evalueren de logistiek en andere randzaken en zo zijn we klaar voor de rest van het programma.

In de middagen bezoeken we twee farms die onder SanCoffee vallen. Die namen heb je wel eens voorbij zien komen op onze verpakking; Campo Alegre en Samambaia. We leren over de dagelijkse werkzaamheden, welke vernieuwingen ze hebben doorgevoerd en met welke innovatieve projecten ze bezig zijn. Zo zijn er enkele lots die anearobe fermentatie hebben ondergaan, wat heeft geresulteerd in zeer uitgesproken smaakprofielen. Daarnaast zijn er enkele Geisha-struiken die hun eerste smaakvolle oogst geven. Tot slot is er een plot gewijd aan volledig biologisch te verbouwen koffie en worden er braakliggende weides nieuw leven ingeblazen door deze weer te beplanten. Dit project bestaat pas twee jaar en het verschil is verbazingwekkend. Het is er significant koeler, je ziet meer insecten en door een voorheen opgedroogd beekje stroomt weer water. Met deze resultaten in het achterhoofd, willen ze ook een paar stukken van de plantage bio-diversifiëren (is dit een woord?). Dat is een hele uitdaging, maar wel noodzakelijk, wordt ons verteld.

Het einde van deze toch al korte reis heeft nog sneller aangevangen. We wachten nog uren op het vliegveld tot we mogen boarden. Terwijl ik het zoveelste rondje langs de taxfree winkels loop, realiseer ik me dat ik nog zoveel informatie en indrukken moet verwerken. Ik moet toegeven dat ik misschien wat sceptisch was over de noodzaak van dit soort bezoeken, maar in retrospect is dit toch wel een heel waardevol bezoek geweest. Je leert elkaar op een andere manier kennen dan over de mail of via WhatsApp. Het plezier van samen een kop koffie drinken die je samen hebt gemaakt is een niet uit te vlakken meerwaarde, ook al moet je daar voor naar de andere kant van de oceaan reizen. Koffie is werkelijk iets magisch.

Martijn